Zarzut przedawnienia – co powinieneś o nim wiedzieć?

Zgodnie z informacjami zawartymi w Kodeksie cywilnym, każde roszczenie po upływie określonego terminu podlega przedawnieniu. Głównym założeniem przedawnienia jest fakt, że po jego nastąpieniu wierzyciel nie może przeprowadzić przymusowej egzekucji przysługującego mu świadczenia. Choć dłużnik nadal powinien je spełnić, jednocześnie nie musi martwić się, że do jego drzwi zapuka komornik. By jednak osiągnąć ten cel – zwłaszcza w przypadku wszczęcia przez wierzyciela postępowania sądowego przeciwko dłużnikowi – niejednokrotnie trzeba ponieść zarzut przedawnienia. Jest on skuteczny tylko wtedy, gdy przedawnienie faktycznie nastąpiło, czyli gdy upłynął jego termin. Szczegółowe terminy przedawnienia roszczeń cywilnoprawnych zostały szerzej zdefiniowane w Kodeksie cywilnym. Według przepisów, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat; dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz tych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Warto wiedzieć, że w polskim systemie prawa istnieją również roszczenia, które nigdy nie podlegają przedawnieniu; w kategorii mieszczą się przede wszystkim roszczenia dotyczące do ochrony dóbr osobistych czy windykacje w zakresie prawa własności nieruchomości.

Co oznacza przerwanie i zawieszenie przedawnienia?

Z biegiem każdego terminu przedawnienia związane są dwie istotne definicje: przerwanie i zawieszenie. Określenia nie powinny być traktowane jak synonimy, a ich prawidłowe zrozumienie ma ogromne znaczenie zawsze, gdy chodzi o podniesienie zarzutu przedawnienia. Definicje Kodeksu cywilnego jasno wskazują cechy charakterystyczne obu pojęć. W rozumieniu art. 123, „przerwanie” terminu przedawnienia następuje przez:

• każdą czynność przed sądem lub organem powołanym do rozpoznawania spraw czy egzekwowania roszczeń danego rodzaju, albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia bądź zabezpieczenia roszczenia;

• uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

• wszczęcie mediacji.

Zgodnie z art. 121 Kodeksu cywilnego, bieg przedawnienia nie rozpoczyna się wcale lub ulega zawieszeniu co do roszczeń, które:

• przysługują osobom nie posiadającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę (przez czas sprawowania przez dane osoby kurateli);

• przysługują jednemu małżonkowi przeciwko drugiemu (przez czas trwania małżeństwa);

• nie mogą zostać dowiedzione przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju przez uprawnionego z powodu siły wyższej (na czas trwania danej przeszkody);

• przysługują dzieciom przeciwko rodzicom (na czas trwania władzy rodzicielskiej);

• objętych umową o mediację (podczas trwania mediacji);

• objętych wnioskiem o wezwanie próby ugodowej (przez czas trwania postępowania pojednawczego).

O czym powinno się pamiętać, w przypadku podniesienia zarzutu przedawnienia?

Zarzut przedawnienia może zostać podniesiony w momencie, gdy dane roszczenie jest przedawnione, jak i w chwili gdy doszło do przerwania lub zawieszenia biegu stosownego terminu. Najlepszym wyjściem jest zgłoszenie zarzutu na jak najwcześniejszym etapie postępowania, jakim jest na przykład odpowiedź na pozew. Nie ma również żadnych przeszkód ku temu, by uczynić to w toku danej sprawy. Zarzut przedawnienia w postępowaniu egzekucyjnym powinien być podniesiony przez dłużnika. W momencie gdy okaże się, że jest on zasadny, postępowanie egzekucyjne ulega umorzeniu (w całości lub jego części). W przypadku gdy zarzut zostanie zgłoszony, w interesie wierzyciela jest wykazanie, że nastąpiło zdarzenie, wskutek którego bieg terminu przedawnienia został przerwany. W momencie, gdy z tytułu wykonawczego wynika,. Że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie wykazał przerwania biegu jego terminu, organ egzekucyjny (którym najczęściej jest komornik) nie powinien wszczynać postępowania egzekucyjnego.

Czym jest zrzeczenie się zarzutu przedawnienia?

Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia jest jednostronnym oświadczeniem woli i nie wymaga żadnej szczególnej formy, by było skuteczne – należy do niego stosować wszelkie reguły dotyczące składania oświadczeń woli; wywołuje ono skutki prawne, gdy doszło do drugiej strony w taki sposób, by mogła ona zapoznać się z jego treścią. Zrzeczenie się może być dokonane zarówno w sposób wyraźny lub dorozumiany, poprzez każde zachowanie się dłużnika, które w sposób dostateczny ujawnia jego wolę. Przy ocenie zachowania dłużnika należy jednak zachować szczególną ostrożność, mając na uwadze fakt, że w rachubę może wchodzić wyłącznie uznanie długu – zarówno właściwe i niewłaściwe. W praktyce, zrzeczenie się korzystania z zarzutu przedawnienia oznacza, że wierzyciel jest w stanie skutecznie dochodzić przed sądem zapłaty za dług, który w pewnym momencie stał się przedawniony. Najczęściej zrzeczenie się zarzutu przedawnienia następuje w związku z naciskami ze strony wierzyciela, wykorzystującego swoją mocniejszą pozycję w danym stanie faktycznym, doprowadza do podpisania przez dłużnika porozumienia o spłacie i oświadczeniu, że ten uznaje roszczenie i zrzeka się zarzutu przedawnienia. Odwołanie tego typu oświadczenia w praktyce jest trudne, a czasem wręcz niemożliwe – w każdym przypadku warto jednak skontaktować się z dobrym adwokatem, który będzie w stanie fachowo ocenić możliwość podjęcia konkretnych działań w danej sprawie.

Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia z Kancelarią R. Ptak i Wspólnicy

Wieloletnie doświadczenie naszego zespołu radców prawnych sprawia, że jesteśmy w stanie służyć pomocą w wielu zagadnieniach związanych między innymi z terminami takimi jak upadłość konsumencka. Oferujemy bezpłatne konsultacje, rozpoczynając każdą sprawę od dokładnej analizy sytuacji, w jakiej znajduje się Klient. Podczas konsultacji omawiamy wszelkie możliwe drogi działania, wybierając najkorzystniejszą. Zapewniamy pełne wsparcie od samego początku współpracy, otaczając Klienta opieką, jakiej tylko potrzebuje. Masz sprawę prawną, która nie może czekać? Skontaktuj się z nami, a we wszystkim Ci pomożemy.

FAQ – PYTANIA I ODPOWIEDZI

#1 Czy można zrzec się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu?

Nie. Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia jest możliwe wyłącznie po jego upływie. Tylko wtedy osoba, przeciwko której przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeknie się skorzystania z zarzutu przedawnienia.

#2 Kiedy należy zgłosić zarzut przedawnienia?

Poniesienie zarzutu przedawnienia powinno nastąpić przed sądem w toku postępowania, do czasu zamknięcia rozprawy pierwszej instancji. Warto o tym pamiętać, jeżeli nie planuje się dokonać zrzeczenia zarzutu przedawnienia.

#3 Jaki jest skutek przedawnienia się roszczenia?

Jednym z najważniejszych skutków przedawnienia się roszczenia jest fakt, że nie może ono zostać zaspokojone w drodze przymusu państwowego. Niemniej istnieje ono nadal i może zostać dobrowolnie zaspokojone przez dłużnika.