Z omawianym tutaj pojęciem wierzytelności bardzo często spotkasz się przy zarządzaniu różnego rodzaju transakcjami bądź zobowiązaniami finansowymi. Dotyczy ono niemal każdego, kto zawiera umowy, udziela pożyczek lub prowadzi własną działalność gospodarczą. Z tego powodu nie możesz sobie pozwolić na braki w podstawowej wiedzy. Chcesz się dowiedzieć co to jest wierzytelność? W tym artykule odpowiadamy na wszystkie najpopularniejsze pytania i wyjaśniamy kluczowe kwestie. Specjaliści z Kancelarii Radców Prawnych R. Ptak i Wspólnicy są do Twojej dyspozycji. Przeczytaj szczegółowe kompendium i nie daj się zaskoczyć podczas wykonywania praktycznie codziennych czynności, chociażby w swojej firmie. Lektura nie zajmie Ci więcej niż kilka minut!
Spis treści:
Zgodnie z obowiązującą, słownikową definicją, wierzytelność to uprawnienie wierzyciela, który może być osobą prywatną bądź podmiotem, do żądania od dłużnika spełnienia świadczenia, jakie najczęściej polega na zapłacie określonej kwoty za produkt lub usługę. Wierzytelność wynika z istniejącego stosunku prawnego. Mamy tutaj na myśli np. umowy i stanowi element majątku strony wierzyciela. A to oznacza, że może być zbywany, dziedziczony i zabezpieczany. Przeciwieństwem omawianego tutaj zagadnienia jest zobowiązanie po stronie dłużnika.
Największy problem ze zrozumieniem oraz praktycznym zastosowaniem pojęcia wierzytelności zachodzi w momencie, kiedy termin ten jest mylony z innymi, poniekąd pokrewnymi definicjami. Osoby zastanawiające się co to wierzytelność prawdopodobnie niejednokrotnie pomylili ją choćby z długiem. Utożsamianie i zamienne stosowanie tych słów w określeniu jednego aspektu jest bardzo popularnym błędem. I mimo faktu, że wierzytelność jest zbliżona definicją do długu, to w drugim przypadku mówimy o zastosowaniu w rachunkowości, a nie w przepisach prawa. Dodatkowo, dość często wierzytelność potrafi być przyrównana również do samej należności. Jest ona jednak o wiele szerszym zagadnieniem, umożliwiającym otwieranie kolejnych furtek prawnych. Mogą być one związane np. z cesją praw majątkowych oraz z rozpoczęciem windykacji polubownej lub sądowej. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że wierzytelność stanowi część procesu, jakim jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej. W ramach tego typu praktyk może być ona objęta postępowaniem, co w dalszej kolejności będzie oznaczać spłacanie wierzycieli zgodnie z harmonogramem narzucanym przez syndyków. Jak więc widać, ilość popularnych pułapek zasadzonych na nieświadome osoby jest dość duża. Na szczęście teraz już wiesz, co to wierzytelność i z jakimi terminami nie możesz jej pomylić w przyszłości.
O tym, że sama wierzytelność jest bardzo szerokim pojęciem, wspominaliśmy już we wcześniejszej części naszego artykułu. W ramach jednej definicji jesteśmy w stanie wyróżnić kilka różnorodnych kategorie, gdzie najpopularniejszą jest wierzytelność bankowa – pożyczka bądź kredyt. Oprócz tego powinniśmy wyróżnić także:
wierzytelność ubezpieczeniową,
wierzytelność zabezpieczoną (np. hipoteką)
wierzytelność niezabezpieczoną
wierzytelność wymagalną i niewymagalną
Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, wierzytelność wynika z umowy zawieranej pomiędzy stronami, jednostronnej czynności prawnej, orzeczenia sądu, aktu administracyjnego bądź także ze zdarzeń prawnych prowadzących do powstawania konkretnego zobowiązania. Co bardzo ważne, w każdym z wyżej wymienionych przypadków dopiero treść dokumentu pozwala ustalić, czym będzie wierzytelność. Najprostszym przykładem jest ustalenie obowiązku dostarczenia towaru i wykonania usługi. Wtedy druga strona automatycznie staje się wierzycielem, posiadającym prawo do żądania zrealizowania zobowiązań. Przedmiotem umowy jest również opłata. Jeżeli dochodzi do zjawiska niewywiązywania się ze swoich obietnic, wierzyciel ma prawo wszcząć proces sądowy. Taki etap nazywa się egzekwowaniem, a samo postępowanie może się zakończyć interwencją komorników.
Chociaż w polskich przepisach istnieje kilka rodzajów wierzytelności, zdecydowana większość z nich ulega przedawnieniu po terminie trzech lat. Od takiej reguły są jednak wyjątki, do jakich warto zaliczyć chociażby roszczenia powiązane z prowadzeniem własnej działalności – wówczas sprawy z wierzytelnościami w tle przedawniają się wcześniej. Dlaczego warto pilnować takich terminów? Odpowiedź jest bardzo prosta! Udowodnienie w sądzie przedawnienia spowoduje, że dłużnik może skutecznie uniknąć obowiązku wykonania umowy. Wtedy druga strona bezpowrotnie traci swoje wynagrodzenie z tytułu zawieranego wcześniej kontraktu. Należy pamiętać, że wierzytelność ulega przedawnieniu, natomiast umowa nie przechodzi w tryb automatycznego wygaśnięcia. Ważne jest również skierowanie sprawy do sądu. To właśnie tam zarzut przedawnienia może zostać odrzucony lub uwzględniony przez sędziego.
Zdecydowanie tak! Omawiając wierzytelność co to znaczy przedawnienie wierzytelności oraz inne najpopularniejsze zagadnienia, musimy poświęcić chwilę również na jej sprzedaż. Jest ona możliwa poprzez umowę cesji. Zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego, tego typu zobowiązanie powstałe w wyniku nieuregulowanych faktur czy niespłaconych pożyczek bankowych może zostać sprzedane choćby na poczet współpracy z firmą windykującą. Wierzyciel nie musi otrzymywać od dłużników zgody na tego typu krok. Powinien jedynie poinformować o tym fakcie.
Istnieje kilka sprawdzonych sposobów, aby skutecznie unikać powstawania wierzytelności. W tym przypadku mówmy chociażby o stosowaniu pism prewencyjnych oraz o regularnym przypominaniu o obowiązujących terminach płatności. Aktualnie funkcjonuje wiele rozwiązań monitorujących stan płatności.
Tak! Najczęściej są one powiązane z kosztami windykacji sądowej, opłatami podmiotów które są wyspecjalizowane w tego typu praktykach czy kosztami związanymi ze sprzedażą wierzytelności. Co ważne, jeżeli sprawa trafi do sądu, na Twoim rachunku pojawią się również koszty sądowe!